Czym jest jąkanie?

• Jąkanie nadal jest zagadką dla logopedów. Mechanizmy jego powstawania, leczenia oraz dokładna definicja od lat zaprzątają umysły specjalistów w tej dziedzinie.

• Zgodnie z definicją encyklopedyczną jąkaniem nazywa się takie zaburzenie mowy, które ma postać nieintencjonalnego powtarzania, przerywania czy zniekształcania sylab i całych słów. Związane jest to z nieodpowiednią koordynacją ruchową mięśni odpowiadających za artykulację, fonację oraz za oddech. Również w fachowych materiałach można spotkać się z definicją wiążącą jąkanie się z uszkodzeniem ośrodków mowy w mózgu oraz zmian w obrębie układu nerwowego.

• Podręcznik "Logopedia" pod red. T. Gałkowskiego i G. Jastrzębowskiej opisuje problem z użyciem następującego wzoru opracowanego przez Z. Tarkowskiego:

J = f (NP. + NZ + RF + RP + RS)

gdzie

J	jąkanie
NP.	niepłynność patologiczna,
NZ	niepłynność zwykła,
RF	reakcje fizjologiczne
RP	reakcje psychiczne
RS	reakcje społeczne

• Jąkaniem określa się zatem taką wadę wymowy, na którą składa się wiele czynników, nie tylko związanych z reakcjami fizjologicznymi organizmu, ale również tymi psychicznymi oraz społecznymi. Publikacja Z. Tarkowskiego "Jąkanie" jest również jednym z ważniejszych tomów w tej dziedzinie, która przeznaczona jest głównie dla studentów logopedii, pedagogiki, psychologii, nauczycieli, lekarzy oraz innych osób, które stykają się z problemem jąkania.

• Niestety, wiele osób, których problem ten dotyczy, po przeczytaniu takich publikacji traci nadzieję na pozbycie się swojego ciężaru, który wpływa na ich życie w sposób, o który osoby niejąkające się nawet nie mogą podejrzewać. Moi pacjenci wskazują, że jąkanie się jest dla nich powodem do zażenowania, wstydu, powoduje poczucie wyobcowania, nieszczęścia, a nawet objawy somatyczne – pocenie się, duszności, bóle głowy, omdlenia, ucisk w klatce piersiowej, tiki nerwowe i odruchy mimiczne. Po okresach bezskutecznego próbowania żyć z jąkaniem czy nieskutecznych terapii często rezygnują, popadają w depresje, odsuwają się od ludzi.

• Jednak po kilkunastu latach pracy z osobami jąkającymi się wiem, że to wada, którą można skutecznie wyleczyć. To trudna, wymagająca praca, która potrafi jednak przynieść wspaniałe efekty. Widzę to po moich pacjentach, którzy odżyli, cieszą się swoją nową mową, mówią jak najęci i to bez zająknięcia się.

• Mój sukces tkwi w podejściu praktycznym do problemu, nie akademickim, prezentowanym w wyżej wymienionych publikacjach. Zdaję sobie sprawę z tego, że w celu osiągnięcia sukcesu nie jest konieczne określanie przyczyn powstania problemu – podobnie wiele chorób nie ma znanej etiologii, a medycyna może sobie z nimi poradzić. Zaskakujące efekty mojej terapii jąkania zostały zauważone także przez specjalistów, którzy doceniają moją pracę i nieraz również korzystają z terapii w moim ośrodku.

• Głównym celem prowadzonej przeze mnie terapii jąkania jest pokonywanie strachu przed mówieniem – wiele osób jąkających się boi się odezwać, próbuje kamuflować swoją wadę. Moja terapia bazuje w związku z tym na psychoterapii oraz praktyce – uczestnictwie w codziennych sytuacjach, na przykład podczas zakupów czy na ulicy. Kluczem jest pojmowanie siebie jako człowieka nieokreślonego przez jąkanie – niejąkającego się. Najmniej problemów ze zmianą podejścia mają tu dzieci, więcej osoby dorosłe, w przypadku których terapia może trwać dłużej dla uzyskania optymalnych efektów. Zawsze jednak do każdego z moich pacjentów podchodzę indywidualnie, ponieważ wiem, że każda osoba mająca problem z jąkaniem się to inna historia.